สรุปบทที่ 1

สรุปบทที่ 1

กระบวนการสร้างเสริม และดำรงประสิทธิภาพการทำงานของระบบประสาท ระบบสืบพันธุ์ และระบบต่อมไร้ท่อ

                อวัยวะทุกส่วนในร่างกายของคนเราทำงานสัมพันธ์กันเป็นระบบ  หากระบบใดผิดปกติกะส่งผลต่อระบบอื่นๆด้วย  ระบบประสาท ระบบสืบพันธุ์ และระบบต่อมไร้ท่อ  สำคัญต่อร่างกายโดยช่วยควบคุมการทำงานและรับความรู้สึกของอวัยวะทุกส่วน  ระบบสืบพันธุ์ช่วยในการสืบทอดเผ่าพันธุ์ให้คงอยู่ต่อไป  ระบบต่อมไร้ท่อผลิดฮอร์โมนไปตามกระแสเลือดสู่อวัยวะเป้าหมาย

ความสำคัญ และหลักการของกระทวนการสร้างเสริม และดำรงประสิทธิภาพการทำงานของระบบต่างๆในร่างกาย

                ความสำคัญของกระบวนการทำงานของระบบต่างๆ ในร่างกาย  ทั้งภายในและภายนอก  ระบบต่างๆในร่างกายต้องพึ่งพาและทำงานสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิด  หากมีอวัยวะใดทำงานผิดปกติ ก็ย่อมส่งผลกระทบต่อระบบอื่นๆด้วย  ด้วยสาเหตุนี้เราจึงต้องรัษาสุขภาพร่างกายให้สมบูรณ์อยู่เสมอ

                หลักการสร้างเสริมและดำรงประสิทธิภาพการทำงานของระบบต่างๆในร่างกาย  มีแนวทางดังนี้

1.รักษาอนามัยส่วนบุคคล  2.บริโภคอาหารให้ถูกต้องและเหมาะสม  3.ออกกำลังกายสม่ำเสมอ  4.พักผ่อนให้เพียงพอ  5.ทำจิตใจให้ร่าเริงแจ่มใสอยู่เสมอ  6.หลีกเลี่ยงอบายมุขและสิ่งเสพติดให้โทษ  7.ตรวจเช็คร่างกาย

                เราควรดูแลเอาใจใส่การทำงานของอวัยวะที่สำคัญของร่างกาย เช่น ตา หู จมูกผิวหนัง เป็นต้น

ระบบประสาท

                คือระบบที่ประกอบด้วยสมอง  ไขสันหลัง  และเส่นประสาททั่วรางกาย  ซึ่งจะทำหน้าที่ร่วมกันในการควบคุมการทำงานของและรับความรู้สึก  รวมถึงความรู้สึกนึกคิด อารมณ์ และความทรงจำต่างๆ

องค์ประกอบของประสาท

                แบ่งออกเป็น 2 ส่วนใหญ่ๆ

1.ระบบประสาทส่วนกลาง(central nervous system) ระบบประสาทส่วนกลาง ประกอบด้วยสมอง และไขสัหลัง

                สมอง  เป้นอวัยวะที่สำคุญและมีขนาดใหญ่กว่าส่วนอื่นๆของระบบประสาท

สมองแบ่งออกเป็น 3 ส่วนใหญ่  คือ สมองส่วนหน้า สมองส่วนกลาง และสมองส่วนท้าย

1.สมองส่วยหน้า ประกอบด้วย 1.1 ซีรัมรัม มีขนาดใหญ่ที่สุด ทำหน้าที่เกี่ยวกับความจำ ความนึกคิด  ไหวพริบ และความรู้สึกผิดชอบ  1.2 ทาลามัส  ทำหน้าที่เป็นสถานีถ่ายทอดกระแสประสาทที่รับความรู้สึก  1.3 ไฮโพทาลามัส ทำหน้าที่เป็นศูนย์ควบคุมอุณหภูมิร่างกาย การเต้นของหัวใจ การนอนหลับ ความดันเลือด ความหิว

2.สมองส่วนกลาง ทำหน้าที่เกี่ยวกับการเคลื่อนไหวของลูกตาและม่านตา

3.สมองส่วนท้าย ประกอบด้วย 3.1 ซีรีเบลลัม  ทำหน้าที่ในการดูแลการทำงานของส่วนต่างๆของร่างกาย และระบบกล้ามเนื้อต่างๆ ให้ประสานสัมพันธ์กันอย่างเหมาะสมราบรื่น  3.2 พอนส์  ทำหน้าที่ควบคุมการทำงานบางอย่าง เช่น การเคี้ยวอาหาร การหลั่งน้ำลาย เป็นต้น 3.3  เมดัลลา  ทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางควบคุมของระบบประสาทอัตโนมัติ

ไขสันหลัง  เป็นส่วนที่ต่อจากสมองลงไปตามแนวช่องกระดูกสันหลัง มีแขนงเส้นประสาทแตกออกจากข้อสันหลังมากมาย ไขสันหลังจะมีเยื่อหุ่ม 3 ชั้น

ระบบประสาทส่วนปลาย  ระบบประสาทส่วนปลาย ประกอบด้วย เส้นประสาทสมอง เส้นประสาทไขสันหลัง เส้นประสาทอัตโนมุติ

1.เส้นประสาทสอง มี 12 คู่  2.เส้นประสาทไขสันหลัง มี 31 คู่  3.ประสาทอัตโนมัติ เป็นเส้นประสาทที่ควบคุมการทำงานของอวัยวะภายในผนังหลอดเลือด และต่อม ต่างๆ

การทำงานของระบบประสาท  ระบบประสาทป็นระบบที่ทำงานประสานกับกล้ามเนื้อ

การบำรุงรักษาระบบประสาท  แนวทางการบำรุงรักษามีดังนี้  1.ระวังไม่ให้เกิดการกระทบกระเทือนบริเวณศีรษะ  2.ระมัดระวังป้องกันไม่ให้เกิดโรคทางสมอง   3. หลักเลี่ยงยาชนิดต่างๆที่มีผลต่อสมอง  4 . พยายามผ่อนคลายความเครียด  5.รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย

                                                                ระบบสืบพันธุ์

เป็นระบบเกี่ยวกับการเพิ่มจำนวนของสิ่งมีชีวิตให้มากขึ้นตามธรรมชาติตามธรรมชาติ 

อวัยวะสืบพันธุ์เพศชาย   ประกอบด้วยส่วนต่างๆดังนี้  1.กระเพาะปัสสาวะ 2.ต่อมสร้างน้ำเลี้ยงอสุจิ 3.ต่อมคาวเปอร์ 4.ต่อมลูกหมาก 5.หลอดเก็บอสุจิ 6.หลอดนตัวอสุจิ 7.ท่อปัสสาวะ 8. อัณฑะ 9.ถุงหุ้มอัณฑะถ

1.อัณฑะ เป็นต่อมที่มีลักษณะคล้ายรูปไข่ มีหน้าที่สร้างเซลล์สืบพันธุ์เพศชาย และสร้างฮอร์โมนเพศชาย

2.ถุงหุ้มอัณฑะ เป็นถุงของผิวหนังอยู่นอกช่องท้อง  ทำหน้าที่ควบคุมอุณหภูมิให้พอเหมาะในการสร้างตัวอสุจิ

3.หลอดเก็บตัวอสุจิ มีลักษณะเป็นท่อเล็กๆ ขดทบไปมา ทำหน้าที่เก็บตัวอสุจิที่เจริญเต็มที่ก่อนที่จะส่งผ่านไปยังหลอดนำตัวอสุจิ

4.หลอดนำตัวอสุจิ  เป็นท่ออยู่ทัดจากส่วนล่างของหลอดเก็บอสุจิ  ทำหน้าที่ลำเลียงตัวอสุจิไปเก็บไว้ที่ต่อมสร้างร้ำเลียงตัวอสุจิ

5.ต่อมสร้างน้ำเลี้ยงอสุจิ  เป็นต่อมรูปร่างคล้ายถุงยาวๆ  ทำหน้าที่สร้างอาหารเพื่อใช้เลี้ยงตัวอสุจิ

6.ต่อมลูกหมาก  อยู่ตอนต้นของท่อปัสสาวะ ทำหน้าที่หลั่งสารที่มีฤทธิ์เป็นด่างอ่อนๆเข้าไปในท่อปัสสาวะเพื่อทำลายฤทธิ์กรดในท่อปัสสาวะ

7.ต่อมคาวเปอร์  เป็นต่อมที่มีมีรูปร่างกลมขนาดเท่าเม็ดถั่ว  ทำหน้าที่หลั่งสารหล่อลื่นท่อปัสสาวะในขณะที่เกิดการกระตุ้นทางเพศ

                โดยทั่วไปเพศชายจะเริ่มสร้างตัวอสุจิเมื่อเข้าสู่วัยรุ่น  คืออายุประมาณ 12-13 ปี และสร้างไปจนตลอดชีวิต  การหลั่งน้ำอสุจิแต่ละครั้งจะมีของเหลวประมาณ 3-4 ลบซม. มีตัวอสุจิเฉลี่ยประมาณ 350-500 ล้านตัว

อวัยวะสืบพันธ์เพศหญิง  อวัยวะสืบพันธุ์เพศหญิงปะกอบด้วยส่วนต่าง ดังนี้ 1.ท่อนำไข่  2.รังไข่ 3.มดลูก 4.กระเพาะปัสสวะ 5.ปากมดลูก 6.ช่องคลอด 7.ทวารหนัก 8.ปากช่องคลอด

1.รังไข่ มีลักษณะคล้ายเม็ดมะม่วงหิมพานต์ ทำหน้าที่ดังนี้ 1. ผลิตไข่ โดยปกติไข่ซึ่งเป้นเซลล์สืบพันธุ์เพศหญิงจะจากสุกเดือนละ 1 ครั้ง รังไข่แต่ละข้างสลับกันทุกเดือน ไข่จะออกจากรังไข่ทุกๆเดือน 2.สร้างฮอร์โมนเพศหญิง ซึ่งมีชนิดที่สำคัญดังนี้ 2.1 เอสโทรเจน เป็นฮอร์โมนที่ทำหน้าที่กี่ยวกับมดลูก ช่องคลอด ต่อมน้ำนม และควบคุมการเกิดลักษณะต่างๆของเพศหญิง 2.2 โพรเจสเทอโรน เป็นฮอร์โมนที่ทำงานร่วมกับเอสโทรเจนในการควบคุมเกี่ยวกับเกี่ยวกับการเจริญเติบโตของมดลูก

2.ท่อนำไข่หรือปีกมดลูก เป็นท่อที่เชี่ยมระหว่างรังไข่ทั้ง2ข้างของมดลูก ทำหน้าที่เป็นทางผ่านของไข่ออกจากรัไข่เข้าสู่มดลูก โดยมีปลายข้างหนึ่งเปิดอยู่ใกล้กับรังไข่ เรียกว่า ปากแตร บุด้วยเซลล์ที่มีขนสั่ยๆ ทำหน้าที่พัดโบกไข่มาจากรังไข่เข้าไปในท่อนำไข่

3.มดลูก  มีรูปร่างคล้ายชมพู่ กว้างประมาณ 4 เซนติเมตร มดลูกมีหน้าที่เป็นที่ฝังตัวของไข่ที่ได้รับการผสมแล้ว และเป็นที่เจริญเติบดตของทารกในครรภ์

4.ช่องคลอด เป็นท่อยาวจากปากช่องคลอดไปจนถึงปากมดลูก ทำหน้าที่เป็นทางผ่านของอสุจิเข้าสู่มดลูกและเป็นทางออกของทารกเม่อครบกำหนดคลอด และยังเป็นช่องให้ประจำเดือนออกมาสู่ภายนอก

                                                                การบำรุงรักษาระบบสืบพันธุ์

1.ดูแลร่างกายให้แข็งแรงอยู่สม่ำเสมอ

2.ออกกำลังกายสม่ำเสมอ อย่างน้อยสัปดาห์ละ 3 ครั้ง

3.งดดื่มเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์

4.พักผ่อนให้เพียงพอ ไม่เครียด

5.ทำความสะอาดร่างกายอย่างสม่ำเสมอ

6.สวมใส่เสื้อผ้าที่ ไม่อับชื้นและสะอาด

7.ไม่ใช้เสื้อผ้า ผ้าเช็ดตัวร่วมกับผู้อื่น

8.ไม่สำส่อนทางเพศ

9.เมื่อเกิดสิ่งผิดปกติใดๆเกี่ยวกับอวัยวะเพศ ควรปรึกสาแพทย์

                                                               

ต่อมไร้ท่อ

ระบบต่อมไร้ท่อเป็นระบบที่ผลิตสารที่เรียกว่าฮอร์โมน  ทำหน้าที่ควบคุมระบบการทำงานของต่างๆ ฮอร์โมนจะทำงานโดยประสานกับระบบประสาท เราจึงเรียกระบบต่อมไท่อและระบบประสาทนี้ว่า ระบบประสานงาน

ต่อมไร้ท่อในร่างกาย

1.ต่อมใต้สมอง เป็นศูนย์ควบคุมใหญ่ของร่างกาย มีหน้าที่สำคัญหลายอย่าง เช่น สร้างฮอร์โมนท่ำให้ความดันเลือดสูงขึ้น ทำให้ปัสสาวะเป็นปกติ และ การบีบตัวของมดลูกในเพศหญิงขณะคลอดบุตรด้วย

2.ต่อมหมวกไต ใช้สร้างฮอร์โมนอะดรีนาลีน ซึ่งมีคุณสมบัติเหมือนสารที่หลั่งจากปลายประสาทอัตโนมัติ

3.ต่อมไทรอยด์ ทำหน้าที่หลั่งฮอร์โมนที่เรียกว่า ไทรอกซิน ซึ่งทำให้ร่างกายเติบโตได้อย่างเหมาะสม

4.ต่อมพาราไทรอยด์  ทำหน้าที่สร้างฮอร์โมนพาราฮอร์โมนที่ควบคุมปริมาณของเคลเซี่ยมในเลือดและรักษาความเป็นกรดเป็นด่างของร่างกายให้เหมาะสม

5.ต่อมที่อยู่ใต้ตับอ่อน  ทำหน้าที่ควบคุมปริมาณน้ำตาลของร่างกาย ถ้าขาดไปทำให้เป็นโรคเบาหวาน

6.รังไข ทำหน้าที่สร้างฮอร์โมนเพศ

7.ต่อมไทมัส  ทำหน้าที่สร้างภูมิคุ้มกันของร่างกาย

การบำรุงระบบต่อมไร้ท่อ

1.เลือกรับประทานอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการครบทั้ง 5 หมู่           5.หลีกเลี่ยงการอยู่ใกล้โรงงานยาฆ่าแมลง

2.ดื่มน้ำในปริมาณที่เพียงพอ ประมาณ 6-8 แก้ว ต่วัน                             6.พักผ่อนให้เพียงพอ

3.ออกกำลังกายสม่ำเสมอ

4.ลดปริมาณเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์